De Oorzaak rekent op de oren van alle Vlamingen

Welke geluiden horen we dagelijks, welke klinken het luidst en wat doen ze met onze gezondheid? Op die vragen willen de Universiteit Antwerpen, het UZA en De Morgen het antwoord bieden. Dat doen ze via De Oorzaak, het grootste burgeronderzoek naar omgevingsgeluid in Vlaanderen. Innovatieve geluidssensoren zullen daarbij helpen, maar ook de oren van duizenden Vlamingen zijn van groot belang.

Omgevingsgeluid is er altijd en overal. Het verkeer en de industrie zorgen voor lawaai, maar ook lachende mensen op een terrasje en fluitende vogels in de tuin maken geluid. Soms vinden we die geluiden leuk en rustgevend, op een ander moment storen we er ons enorm aan. Omgevingsgeluid heeft een impact op onze gezondheid: volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie kan langdurige blootstelling aan hinderlijk omgevingsgeluid je stress en andere klachten opleveren, waaronder hart- en vaatziekten, diabetes en psychische aandoeningen.
​

Weinig meetgegevens
​

“We staan er allicht te weinig bij stil, maar dat omgevingsgeluid een grote impact heeft, staat buiten kijf”, zegt Remy Amkreutz, hoofdredacteur van De Morgen. “Niet alleen op ons welzijn, maar inderdaad ook op onze gezondheid. Juist daarom is het belangrijk om te weten dat geluid van straat tot straat sterk varieert en drastisch beïnvloed kan worden door eenvoudige of complexere ingrepen, zoals isolatie, geluidswallen, bomen of struiken. Maar verrassend genoeg weten we er nog heel weinig over en zijn er nog maar weinig meetgegevens beschikbaar.”
​

Daar zal De Oorzaak verandering in brengen. De Morgen, het UZA en de Universiteit Antwerpen slaan de handen in elkaar voor het grootste burgeronderzoek naar omgevingsgeluid in Vlaanderen, en krijgen daarvoor onder meer de medewerking van het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid.
​

Slimme sensor bij je thuis
​

Het project omvat drie grote delen. In een eerste fase (vanaf 26 september 2023) kunnen alle Vlamingen zich opgeven voor De Oorzaak door zich te preregistreren. Zij krijgen alvast de eerste vragenlijsten toegestuurd. Vanaf 28 november kan iedereen deelnemen aan een bevraging over hun geluidsbeleving. Inwoners van Antwerpen, Gent en Leuven kunnen zich vanaf dat moment ook kandidaat stellen om een slimme geluidssensor bij hen thuis te installeren.

“In maart 2024 start die tweede fase”, legt projectleider prof. Cedric Vuye (UAntwerpen) uit. “Op 2400 locaties gaan we het geluid in die drie steden in kaart brengen. Onze sensoren vangen alle buitengeluiden op. Een algoritme voorziet elk geluid van een label (bijvoorbeeld een bus of een tram) en vat de belangrijkste kenmerken van het geluid (volume, frequentie, duur, enzovoort) samen.”

​“Deze gegevens worden vervolgens via een 4G-verbinding van Orange Belgium naar onze database gestuurd en naar het dashboard van de deelnemers. Zo kunnen we realtime geluidskaarten maken en krijgen we inzicht in de hotspots, maar ook in de stille plekken in de deelnemende steden. Omdat de analyse van de geluiden op de sensor zelf gebeurt en geluidsfragmenten niet worden opgeslagen, bestaat er geen privacyrisico: de data kunnen nooit worden gebruikt om gesprekken te reconstrueren.”

Onrustige slaap
​

Ook in maart 2024 beginnen wetenschappers van het UZA en UAntwerpen met de derde fase van De Oorzaak, een gezondheidsstudie die onder andere het effect van geluid op ons stressniveau en slaapkwaliteit zal meten. “We verzamelen medische gegevens van deelnemers die thuis een geluidssensor hebben”, vertelt prof. Johan Verbraecken. “Zo kunnen we rechtstreeks verbanden leggen tussen stressniveaus en slaapkwaliteit, en de geluiden waarmee we worden geconfronteerd. We zullen onder meer kunnen achterhalen of een onrustige slaap verband houdt met externe geluiden.”
​

Ook zal bij een selecte groep van deelnemers de gevoeligheid voor geluid in kaart worden gebracht. Dit onderdeel van het onderzoek zal gecoördineerd worden vanuit de dienst NKO van het UZA en de Universiteit Antwerpen.
​

Geïnteresseerde deelnemers kunnen zich vanaf vandaag preregistreren bij De Morgen via www.demorgen.be/oorzaak. Zij worden via nieuwsbrieven op de hoogte gehouden van het onderzoek en doen bovendien mee aan eerste vragenlijsten over het onderzoek.

De Oorzaak is een initiatief van de Universiteit Antwerpen, het UZA en De Morgen, met sterke ondersteuning van Departement Omgeving en Orange Belgium. BMW en Loop earplugs zijn de commerciële campagnepartners van De Morgen.
​

Niet voor publicatie:

De foto uit het persbericht kan je downloaden via https://communicatie.dpgmedia.be/

Geïnteresseerde deelnemers kunnen zich vanaf vandaag preregistreren via www.demorgen.be/oorzaak en www.deoorzaak.be.